Orzeczeniem z dnia 14 kwietnia 2015 r. Trybunał Konstytucyjny uznał przepisy o bankowym tytule egzekucyjnym (art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe) za niezgodne z art. 32 ust 1 Konstytucji RP wyrażającym zasadę równości obywateli wobec prawa.
Jak wskazano w komunikacie prasowym – prawo do wystawiania BTE jest przywilejem banków, naruszającym zasadę równego traktowania w trzech aspektach. A mianowicie w relacji między bankiem a jego klientem, w relacjach między bankami jako wierzycielami a pozostałymi podmiotami będącymi wierzycielami oraz w relacjach między dłużnikami banków i dłużnikami innych podmiotów. Trybunał Konstytucyjny uznał, że bank i jego klient mają wspólną cechę istotną — są stronami prywatnoprawnego stosunku zobowiązaniowego, który jest oparty na zasadzie prawnej (formalnej) równości i autonomii woli stron. Powinny mieć więc równe, co do zasady, możliwości obrony swych praw i interesów wynikających z zawartej umowy. Tymczasem bank sam wydaje tytuł egzekucyjny, zastępujący orzeczenie sądu, z pominięciem merytorycznego rozpoznania sprawy, w czasie którego klient mógłby podnieść merytoryczne zarzuty.
Jednocześnie Trybunał orzekł, iż zakwestionowane przepisy tracą moc dopiero z dniem 1 sierpnia 2016 r.
Odroczenie przez Trybunał utraty mocy obowiązującej zakwestionowanych przepisów może rodzić szereg wątpliwości odnośnie dalszej praktyki stosowania BTE przez banki do czasu formalnego wyeliminowania wspomnianych przepisów z obrotu prawnego.
Należy zatem odpowiedzieć na zasadnicze pytanie, czy w świetle omawianego wyroku TK sądy powszechne mogą dalej na wniosek banku nadawać klauzulę wykonalności BTE aż do 1 sierpnia 2016 r. ?
Naszym zdaniem, sądy nie powinny uwzględniać wniosków o nadanie klauzuli wykonalności bankowym tytułom egzekucyjnym wystawionym zarówno po 14 kwietnia 2015 r., jaki i przed tą datą. Skoro, bowiem sąd obowiązany jest stosować przepisy ustawy zasadniczej w pierwszej kolejności, a przepisy o BTE uznane przez Trybunał za sprzeczne z Konstytucją są sprzeczne z nią od samego początku, nie zaś od momentu wydania wyroku przez TK ani też nie od momentu ich formalnej derogacji, to skonstatować należy, iż sąd nadając klauzulę wykonalności BTE działałby z naruszeniem prawa tj. z naruszeniem ustawy zasadniczej. Wymaga zaakcentowania, iż przy rozpatrywaniu danej sprawy sąd obowiązany jest do niestosowania przepisów niekonstytucyjnych. Tak więc, dalsze korzystanie przez banki z BTE do 1 sierpnia 2016 r. wydaje się nieuprawnione.
Wskutek omawianego wyroku, bank chcąc dochodzić swych wierzytelności będzie musiał złożyć pozew inicjując w ten sposób postępowanie rozpoznawcze, w ramach którego dłużnik będzie uprawniony do podjęcia merytorycznej obrony swoich praw przed sądem, na banku zaś spoczywać będzie ciężar udowodnienia zasadności roszczenia.